«Υγεία δεν είναι η απουσία ασθένειας ή αδυναμίας, αλλά μια κατάσταση πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας»

Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας

Η ψυχοθεραπεία ενηλίκων αφορά ανθρώπους που έχουν προσωπικά προβλήματα ή διάφορες ανησυχίες, τωρινές ή παλιές, που τους καταπιέζουν, όπως: κούραση, δυσκολία στον ύπνο, θλίψη, μοναξιά, λύπη για κάποιο θάνατο, υπερβολική ντροπαλότητα, βασανιστικό άγχος, κατάθλιψη, φοβίες, υπερενεργητικότητα, έλλειψη συνοχής στις δραστηριότητες ή τα ενδιαφέροντά τους, έλλειψη ευχαρίστησης και πληρότητας, ψυχοσωματικά προβλήματα, χρόνιες ασθένειες, σεξουαλικές ή συναισθηματικές δυσκολίες, προβλήματα με τα παιδιά , με τους γονείς τους, με τον εργοδότη τους, προβλήματα με τη διαχείριση των χρημάτων τους ή το φαγητό (ανορεξία, βουλιμία), κάποια ασθένεια ή δυσκολίες με μια σημαντική απόφαση. Ή μπορεί να νιώθουν σχετικά καλά μεν αλλά να θέλουν να χρησιμοποιήσουν στο μέγιστο το δυναμικό τους, δηλαδή να είναι πιο δημιουργικοί, πιο ριψοκίνδυνοι, πιο ήρεμοι, να εμβαθύνουν στην προσωπική τους αναζήτηση, να αναπτύξουν την κατανόηση του εαυτού τους και των άλλων, να εμπλουτίσουν τη σχέση τους κα

Χρειάζομαι πραγματικά ειδικό; Αφού έχω φίλους!

Η αλήθεια είναι πως όταν αισθανόμαστε πως κάτι δεν πάει καλά με εμάς ή με τις σχέσεις μας με τους άλλους, όσο πιο σύντομα το ψάξουμε και κάνουμε κάτι για αυτό, τόσο το καλύτερο. Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν πως δε χρειάζονται κανέναν ειδικό ή πως οι φίλοι και οι συγγενείς τους είναι αρκετοί. Πράγματι η οικογένεια μας, οι φίλοι μας και ο σύντροφος μας είναι μια μεγάλη πηγή υποστήριξης. Είναι πολύ βοηθητικό να ξέρουμε ότι έχουμε στη διάθεσή μας ένα υποστηρικτικό δίκτυο, το οποίο «ενεργοποιούμε» όταν δεν νιώθουμε καλά και χρειαζόμαστε βοήθεια. Πολλοί είναι αυτοί που όταν αντιμετωπίζουν κάποια δυσκολία, λένε ότι έχουν καλούς φίλους και μαζί τους μπορούν να συζητήσουν και να βρουν λύση. Είναι, όμως, πάντα αυτό αρκετό; Και ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ ενός καλού φίλου και ενός ψυχοθεραπευτή;

Πέραν των πρακτικών διαφορών των δύο τύπων σχέσεων (η θεραπευτική σχέση έχει συγκεκριμένη δομή και σαφή όρια, όπου πάντοτε τηρείται το απόρρητο των πληροφοριών: συγκεκριμένο χρόνο και τόπο συνάντησης με συγκεκριμένη διάρκεια, συμφωνημένη αμοιβή προς τον θεραπευτή) οι διαφορές εντοπίζονται και σε άλλα επίπεδα:

Ο ψυχοθεραπευτής είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος για να ακούσει το πρόβλημα του θεραπευόμενου, χωρίς να το κρίνει, να τον βοηθήσει να κατανοήσει όλες τις πτυχές του και τελικά να τον βοηθήσει να ανακαλύψει μόνος του, τον τρόπο επίλυσης του. Ο φίλος μας θα ακούσει το πρόβλημα μας, αλλά συχνά θα σχολιάσει τις ενέργειες μας και τις επιλογές μας και τελικά θα μας προτείνει μια λύση που ο ίδιος θα εφάρμοζε αν ήταν στη «θέση μας», ή που θα έκρινε ότι μας ταιριάζει, μέσα όμως από το προσωπικό του πρίσμα. Ο ψυχοθεραπευτής θα αναγνωρίσει τα ακριβή συναισθήματα του θεραπευόμενού του και θα τον βοηθήσει να τα αποδεχτεί και να δουλέψει πάνω σε αυτά. Αντίθετα, όταν αποκαλύπτουμε τα συναισθήματά μας σε ένα φίλο μας, υπάρχει η πιθανότητα να νιώσουμε ματαίωση και απογοήτευση αν ο φίλος μας δεν καταλάβει τα ακριβή συναισθήματα μας.

Η θεραπευτική σχέση, επίσης, διαφέρει από τη φιλική γιατί είναι μονόδρομη. Αυτό σημαίνει ότι επίκεντρο της σχέσης είναι το άτομο που ζητάει βοήθεια και μόνο αυτό. Ο ψυχοθεραπευτής προσφέρει την απόλυτη προσοχή του μαζί με τη συναισθηματική υποστήριξη και την άνευ όρων αποδοχή της μοναδικότητας του θεραπευόμενού του και δεν περιμένει τίποτα για ανταπόδοση. Στις φιλικές μας σχέσεις, επειδή θέλουμε να είμαστε αγαπητοί και αποδεκτοί, μπορεί να κρατήσουμε κρυφά κάποια συναισθήματα ή ακόμα και σκέψεις μας, από φόβο μην απορριφθούμε και βέβαια αντίστοιχα φέρονται και οι φίλοι μας, οι οποίοι περιμένουν και αυτοί με τη σειρά τους να είναι αγαπητοί και αποδεκτοί από εμάς.

Ο ψυχοθεραπευτής έχει την εκπαίδευση ώστε να μπορεί να κάνει συνδέσεις μεταξύ συναισθημάτων και συμπεριφορών και παρόμοιων αντιδράσεων σε παλιότερες ή πιο πρόσφατες καταστάσεις κι έτσι να βοηθήσει τον θεραπευόμενό του να αποκτήσει μια σαφή και ολοκληρωμένη εικόνα του εαυτού του. Οι φίλοι μας, το περισσότερο που μπορούν να κάνουν είναι απλώς να μας επισημάνουν αυτές τις επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές. Οι φίλοι και οι συγγενείς είναι πολύτιμοι και χωρίς αυτούς η δουλειά ενός ψυχοθεραπευτή θα ήταν ανεδαφική και χωρίς κανένα απολύτως νόημα. Σε προβλήματα που νιώθουμε ότι μας «ξεπερνούν», οι φίλοι μας μπορούν να λειτουργούν επικουρικά, ενώ η συνεργασία με κάποιον ειδικό, τις περισσότερες φορές, λειτουργεί θεραπευτικά.

Πώς θα επιλέξω ψυχοθεραπευτή; Τι να προσέξω;

Αυτό είναι ένα κρίσιμο ερώτημα, επειδή η επιλογή ενός καλού ψυχοθεραπευτή είναι πιο σημαντική ακόμη κι από την επιλογή μιας καλής ψυχοθεραπευτικής μεθόδου. Είναι σημαντικό να ανακαλύψετε αν ο ψυχοθεραπευτής έχει εκπαιδευτεί σε αναγνωρισμένο ίδρυμα, αν έχει ολοκληρώσει τον κύκλο σπουδών του και αν έχει λάβει πιστοποιητικό ή δίπλωμα, αν έχει επόπτη (αν ελέγχεται δηλαδή από άλλο επαγγελματία). Ο πιο απλός τρόπος είναι να τον ρωτήσετε ευθέως. Εάν διστάσει να απαντήσει, για οποιονδήποτε λόγο, προσέξτε! Στην πραγματικότητα ένας καλός θεραπευτής που έχει εκπαιδευτεί σωστά, πρέπει να είναι υπερήφανος για τη Σχολή του και να μην έχει τίποτε να κρύψει.

Αν υπάρχει οποιαδήποτε αμφιβολία, μη διστάσετε να τηλεφωνήσετε αμέσως στο Ίδρυμα όπου εκπαιδεύτηκε. Ο τίτλος «ψυχοθεραπευτής» δεν προστατεύεται ακόμη στη χώρα μας από το νόμο και σε αυτή την περίπτωση μπορεί οποιοσδήποτε να χαρίσει στον εαυτό του αυτόν τον τίτλο χωρίς κίνδυνο νομικών προβλημάτων. Άρα ίσως συναντήσετε αρκετούς που δεν έχουν εκπαιδευτεί επαρκώς ή έχουν εκπαιδευτεί σε μη αναγνωρισμένες Σχολές. Μπορείτε επίσης, να ζητήσετε πληροφορίες από ειδικευμένους οργανισμούς, καθώς και επαγγελματικές ενώσεις, συλλόγους ή ομοσπονδίες. Όπως και να έχει, είναι προτιμότερο να συναντήσετε δύο ή τρεις θεραπευτές προτού λάβετε την τελική απόφαση να αφιερώσετε μήνες εμπιστευτικής εργασίας μαζί τους. Είναι σημαντικό να νιώσετε απόλυτα ασφαλείς μέσα στη σχέση με τον ψυχοθεραπευτή σας.

Να κάνω ατομική ή ομαδική ψυχοθεραπεία;

Αν δεν έχετε ξαναέρθει ποτέ σε επαφή με κάποια ψυχοθεραπευτική μέθοδο, θα μπορούσατε να παρακολουθήσετε κάποια διάλεξη, ένα σύντομο σεμινάριο, όπου θα σας επιτρέψει να συμμετέχετε προσωπικά, όπως επιθυμείτε, σε διάφορες σύντομες δραστηριότητες και να κατανοήσετε πιο καλά τι είναι η ψυχοθεραπεία.

Για μια πιο βαθιά διεργασία ανακάλυψης ή ανάπτυξης των προσωπικών σας πόρων, μπορείτε να συμμετάσχετε σε ένα εντατικό βιωματικό σεμινάριο που διαρκεί 2-3 ημέρες. Τα περισσότερα από αυτά τα σεμινάρια δεν έχουν κάποιο συγκεκριμένο θέμα αλλά ακόμη κι αν έχουν, εσείς μπορείτε να παρουσιάσετε το θέμα που σας απασχολεί, όποιο κι αν είναι αυτό και έτσι να προσπαθήσετε να αποκτήσετε μεγαλύτερη σαφήνεια σχετικά με αυτό με τη βοήθεια του ψυχοθεραπευτή που ηγείται της ομάδας. Σε αυτά τα σεμινάρια κάθε συμμετέχων εκφράζει τον εαυτό του, με προσωπικό τρόπο, όταν το επιθυμεί, για ένα διάστημα μερικών λεπτών ακόμη και μιας ώρας. Γενικά ο συμμετέχων αρχίζει να μιλάει και έπειτα του ζητούν να προχωρήσει, να απευθυνθεί σε κάποιον στην ομάδα, να ζωγραφίσει κάτι κτλ. Είστε πάντοτε εντελώς ελεύθεροι να δεχτείτε ή να αρνηθείτε οποιαδήποτε πρόταση του θεραπευτή ή των άλλων συμμετεχόντων. Κάθε άτομο εργάζεται με το δικό του ρυθμό και με τα θέματα που έχει επιλέξει. Μπορείτε να παραμείνετε σιωπηλοί και αμέτοχοι, αν θέλετε. Όλα όσα εκφράζονται στην ομάδα προστατεύονται από μια συμφωνία ενός «κοινού μυστικού» και αυτή η εχεμύθεια ισχύει πάντα.

Φυσικά μπορείτε να επιλέξετε να συμβουλευτείτε ένα ψυχοθεραπευτή ατομικά-πράγμα που μπορεί να φαίνεται πιο απλό και συνηθισμένο. Ίσως νιώσετε πιο άνετα να μοιραστείτε συγκεκριμένες προσωπικές ή απόκρυφες δυσκολίες σας σε μια ατμόσφαιρα εμπιστευτικότητας. Ο θεραπευτής θα σας καλωσορίσει χωρίς να σας κρίνει με άμεσο και φιλικό τρόπο. Θα σας ακούσει με προσοχή και θα σας εκφράσει τι νιώθει για αυτά που άκουσε να του λέτε. Ίσως σας προτείνει ένα συγκεκριμένο αριθμό συνεδριών ή ακόμη και να το αφήσει ανοιχτό, ανάλογα με τα θέματα που εσείς φέρνετε. Οι συναντήσεις γίνονται μία φορά την εβδομάδα συνήθως, διαρκούν μία ώρα και είναι σε σταθερή μέρα και ώρα (πάντα βέβαια σε συνεννόηση μαζί σας)

Εκτός από τις ατομικές συνεδρίες ίσως σας προτείνει να συμμετέχετε και σε ομαδική θεραπεία, η οποία προσφέρει πολύτιμη βοήθεια. Άλλα άτομα εκφράζουν τα δικά τους προβλήματα, τα οποία λίγο ως πολύ μοιάζουν με τα δικά μας και έτσι νιώθουμε λιγότερο μόνοι, στα πλαίσια μιας εμπιστευτικής και φιλικής ατμόσφαιρας. Στην ομάδα, πέρα από την αρχική αγωνία και αμηχανία, νιώθουμε αποδοχή, ότι μας καταλαβαίνουν, κάνουμε καινούριους φίλους. Η ομάδα επιτρέπει τον πειραματισμό με πολλές καταστάσεις και διεγείρει πιο εύκολα τα συναισθήματα.

Η πιο ενδιαφέρουσα λύση είναι ο συνδυασμός ατομικής και ομαδικής θεραπείας, καθώς επιταχύνει και εμβαθύνει τη δουλειά με τον εαυτό μας σημαντικά

Πρώτη επαφή: τι να πω;

Δε χρειάζεται να πείτε κάτι συγκεκριμένο ή να προετοιμαστείτε. Καλύτερα να είστε αυθόρμητοι και να αυτοσχεδιάσετε. Αυτό που συνήθως χρειάζεται να προσδιορίσετε είναι οι προθέσεις σας: τι ψάχνετε; Ποιες δυσκολίες σας φέρνουν στο γραφείο του ψυχοθεραπευτή; Τι περιμένετε από τη διαδικασία; Μπορείτε γενικά να αναφέρετε όσα θέλετε και με το ρυθμό που εσείς θέλετε. Φυσικά ο,τιδήποτε λέγεται μέσα σε μια ψυχοθεραπευτική συνεδρία καλύπτεται αυστηρά από τον κανόνα του επαγγελματικού απορρήτου .

Ποια είναι η διαδικασία της ψυχοθεραπείας;

Οι 2-3 πρώτες συναντήσεις είναι μια πρώτη επαφή γνωριμίας , όπου ο ψυχοθεραπευτής θα σας παρουσιάσει τις σπουδές του, τον τρόπο που δουλεύει και την ψυχοθεραπευτική μέθοδο που ακολουθεί. Στη συνέχεια θα συμπληρώσει πληροφορίες του ιστορικού σας και θα κάνετε μαζί τον προσδιορισμό των θεραπευτικών σας στόχων. Αφού ολοκληρωθεί αυτό το στάδιο, θα σας προτείνει τον τρόπο που θα δουλέψετε πάνω στα θέματα που σας απασχολούν και τι μπορείτε να περιμένετε από την ψυχοθεραπευτική διαδικασία. Αν χρειαστεί η συνεργασία με άλλους επαγγελματίες π.χ γιατρό, ψυχίατρο, κοινωνικό λειτουργό, διατροφολόγο, γυμναστή, παιδοψυχολόγο, λογοθεραπευτή κα θα σας κάνει κάποιες συστάσεις. Στην ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ η ψυχοθεραπευτική μέθοδος που ακολουθείται είναι η Gestalt

Πόσο διαρκεί μια θεραπεία;

Αυτό είναι πολύ δύσκολο να προσδιοριστεί εκ των προτέρων. Όλα εξαρτώνται από τα θέματα που φέρνετε, την προσωπικότητά σας και τους στόχους σας. Συνήθως μια ατομική θεραπεία σε βάθος μπορεί να διαρκέσει από ένα ως αρκετά χρόνια. Η συχνότητα συναντήσεων προτείνεται να είναι μία φορά την εβδομάδα χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν υπάρχει η δυνατότητα για μεγαλύτερα διαστήματα , αν υπάρχουν λόγοι που δεν το επιτρέπουν. Σε κάθε περίπτωση όμως η συχνότητα και η διάρκεια είναι μέρος της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας και πάντα υπάρχει συμφωνία μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου. Επίσης, μπορεί ο θεραπευτής να σας προτείνει ένα πακέτο 10 ή 20 συναντήσεων και μετά από αυτό το χρονικό διάστημα να γίνει ένας επαναπροσδιορισμός των στόχων , που έχετε θέσει από κοινού. Όλα αυτά μαζί με το κόστος των συνεδριών, τον τρόπο πληρωμής, την πολιτική ακυρώσεων των ραντεβού κτλ αποτελούν μέρος του θεραπευτικού συμβολαίου, το οποίο και συμφωνείται από κοινού μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου.