- Χρειάζομαι πραγματικά ειδικό; Αφού έχω φίλους!
- Πώς θα επιλέξω ψυχοθεραπευτή; Τι να προσέξω;
- Να κάνω ατομική ή ομαδική ψυχοθεραπεία;
- Πρώτη επαφή: τι να πω;
- Ποια είναι η διαδικασία της ψυχοθεραπείας;
- Πόσο διαρκεί μια θεραπεία;
- Πώς εξασφαλίζεται το απόρρητο;
- Ποια η διαφορά ανάμεσα στον ψυχολόγο, τον ψυχίατρο, τον ψυχοθεραπευτή, το σύμβουλο ψυχικής υγείας, τον κοινωνικό λειτουργό;
- Άλλο η ψυχοθεραπεία και άλλο η ψυχανάλυση;
- Πώς θα καταλάβω ότι θεραπεύτηκα;
Απάντηση
Η αλήθεια είναι πως όταν αισθανόμαστε πως κάτι δεν πάει καλά με εμάς ή με τις σχέσεις μας με τους άλλους, όσο πιο σύντομα το ψάξουμε και κάνουμε κάτι για αυτό, τόσο το καλύτερο.
Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν πως δε χρειάζονται κανέναν ειδικό ή πως οι φίλοι και οι συγγενείς τους είναι αρκετοί. Πράγματι η οικογένεια μας, οι φίλοι μας και ο σύντροφος μας είναι μια μεγάλη πηγή υποστήριξης.
Είναι πολύ βοηθητικό να ξέρουμε ότι έχουμε στη διάθεσή μας ένα υποστηρικτικό δίκτυο, το οποίο «ενεργοποιούμε» όταν δεν νιώθουμε καλά και χρειαζόμαστε βοήθεια.
Πολλοί είναι αυτοί που όταν αντιμετωπίζουν κάποια δυσκολία, λένε ότι έχουν καλούς φίλους και μαζί τους μπορούν να συζητήσουν και να βρουν λύση. Είναι, όμως, πάντα αυτό αρκετό;
Και ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ ενός καλού φίλου και ενός ψυχοθεραπευτή;
Απάντηση
Αυτό είναι ένα κρίσιμο ερώτημα, επειδή η επιλογή ενός καλού ψυχοθεραπευτή είναι πιο σημαντική ακόμη κι από την επιλογή μιας καλής ψυχοθεραπευτικής μεθόδου.
Είναι σημαντικό να ανακαλύψετε αν ο ψυχοθεραπευτής έχει εκπαιδευτεί σε αναγνωρισμένο ίδρυμα, αν έχει ολοκληρώσει τον κύκλο σπουδών του και αν έχει λάβει πιστοποιητικό ή δίπλωμα, αν έχει επόπτη (αν ελέγχεται δηλαδή από άλλο επαγγελματία).
Ο πιο απλός τρόπος είναι να τον ρωτήσετε ευθέως. Εάν διστάσει να απαντήσει, για οποιονδήποτε λόγο, προσέξτε!
Στην πραγματικότητα ένας καλός θεραπευτής που έχει εκπαιδευτεί σωστά, πρέπει να είναι υπερήφανος για τη Σχολή του και να μην έχει τίποτε να κρύψει.
Απάντηση
Αν δεν έχετε ξαναέρθει ποτέ σε επαφή με κάποια ψυχοθεραπευτική μέθοδο, θα μπορούσατε να παρακολουθήσετε κάποια διάλεξη, ένα σύντομο σεμινάριο, όπου θα σας επιτρέψει να συμμετέχετε προσωπικά, όπως επιθυμείτε, σε διάφορες σύντομες δραστηριότητες και να κατανοήσετε πιο καλά τι είναι η ψυχοθεραπεία.
Για μια πιο βαθιά διεργασία ανακάλυψης ή ανάπτυξης των προσωπικών σας πόρων, μπορείτε να συμμετάσχετε σε ένα εντατικό βιωματικό σεμινάριο που διαρκεί 2-3 ημέρες.
Τα περισσότερα από αυτά τα σεμινάρια δεν έχουν κάποιο συγκεκριμένο θέμα αλλά ακόμη κι αν έχουν, εσείς μπορείτε να παρουσιάσετε το θέμα που σας απασχολεί, όποιο κι αν είναι αυτό και έτσι να προσπαθήσετε να αποκτήσετε μεγαλύτερη σαφήνεια σχετικά με αυτό με τη βοήθεια του ψυχοθεραπευτή που ηγείται της ομάδας.
Απάντηση
Δε χρειάζεται να πείτε κάτι συγκεκριμένο ή να προετοιμαστείτε. Καλύτερα να είστε αυθόρμητοι και να αυτοσχεδιάσετε. Αυτό που συνήθως χρειάζεται να προσδιορίσετε είναι οι προθέσεις σας: τι ψάχνετε;
Ποιες δυσκολίες σας φέρνουν στο γραφείο του ψυχοθεραπευτή; Τι περιμένετε από τη διαδικασία; Μπορείτε γενικά να αναφέρετε όσα θέλετε και με το ρυθμό που εσείς θέλετε.
Φυσικά ο,τιδήποτε λέγεται μέσα σε μια ψυχοθεραπευτική συνεδρία καλύπτεται αυστηρά από τον κανόνα του επαγγελματικού απορρήτου.
Απάντηση
Οι 2-3 πρώτες συναντήσεις είναι μια πρώτη επαφή γνωριμίας , όπου ο ψυχοθεραπευτής θα σας παρουσιάσει τις σπουδές του, τον τρόπο που δουλεύει και την ψυχοθεραπευτική μέθοδο που ακολουθεί.
Στη συνέχεια θα συμπληρώσει πληροφορίες του ιστορικού σας και θα κάνετε μαζί τον προσδιορισμό των θεραπευτικών σας στόχων.
Αφού ολοκληρωθεί αυτό το στάδιο, θα σας προτείνει τον τρόπο που θα δουλέψετε πάνω στα θέματα που σας απασχολούν και τι μπορείτε να περιμένετε από την ψυχοθεραπευτική διαδικασία.
Αν χρειαστεί η συνεργασία με άλλους επαγγελματίες π.χ γιατρό, ψυχίατρο, κοινωνικό λειτουργό, διατροφολόγο, γυμναστή, παιδοψυχολόγο, λογοθεραπευτή κα θα σας κάνει κάποιες συστάσεις.
Στην ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ η ψυχοθεραπευτική μέθοδος που ακολουθείται είναι η Gestalt
Απάντηση
Αυτό είναι πολύ δύσκολο να προσδιοριστεί εκ των προτέρων. Όλα εξαρτώνται από τα θέματα που φέρνετε, την προσωπικότητά σας και τους στόχους σας. Συνήθως μια ατομική θεραπεία σε βάθος μπορεί να διαρκέσει από ένα ως αρκετά χρόνια.
Η συχνότητα συναντήσεων προτείνεται να είναι μία φορά την εβδομάδα χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν υπάρχει η δυνατότητα για μεγαλύτερα διαστήματα , αν υπάρχουν λόγοι που δεν το επιτρέπουν.
Σε κάθε περίπτωση όμως η συχνότητα και η διάρκεια είναι μέρος της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας και πάντα υπάρχει συμφωνία μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου. Επίσης, μπορεί ο θεραπευτής να σας προτείνει ένα πακέτο 10 ή 20 συναντήσεων και μετά από αυτό το χρονικό διάστημα να γίνει ένας επαναπροσδιορισμός των στόχων , που έχετε θέσει από κοινού.
Όλα αυτά μαζί με το κόστος των συνεδριών, τον τρόπο πληρωμής, την πολιτική ακυρώσεων των ραντεβού κτλ αποτελούν μέρος του θεραπευτικού συμβολαίου, το οποίο και συμφωνείται από κοινού μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου.
Απάντηση
Στην ψυχοθεραπεία Gestalt, όπως άλλωστε και σε όλες τις αναγνωρισμένες ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις, υπάρχει ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ EAGT (European Association for Gestalt Therapy) που έχει διπλό σκοπό:
Αφενός να ορίσει γενικές αξίες και κανονισμούς και να καθιερώσει προδιαγραφές επαγγελματικών οδηγιών για θεραπευτές και τα εκπαιδευτικά κέντρα Gestalt, αφετέρου δε να ενημερώσει και να προστατέψει όσους αναζητούν θεραπείες.
Οι θεραπευτές Gestalt είναι υπεύθυνοι για την τήρηση των κανονισμών που ενυπάρχουν στον Κώδικα Επαγγελματικής Δεοντολογίας και υποχρεούνται να τον χρησιμοποιούν ως βάση μιας σωστής άσκησης παρά ως ένα σύνολο ελάχιστων απαιτήσεων.
Οι κανονισμοί αυτοί χρησιμεύουν όχι μόνο στην προστασία των πελατών αλλά προορίζονται και για την προστασία του θεραπευτή, καθιερώνοντας προδιαγραφές διαχείρισης που διευκρινίζουν τα όρια της άσκησης και της υπευθυνότητας στο πλαίσιο της θεραπείας.
Ακολουθεί όλος ο κώδικας που σχετίζεται με το απόρρητο:
Απάντηση
Συχνά, στην Ελλάδα, πολλοί είναι εκείνοι που δεν γνωρίζουν τον επαγγελματικό ρόλο και τις αρμοδιότητες του Ψυχολόγου, του Ψυχοθεραπευτή, του Ψυχιάτρου, του Σύμβουλου Ψυχικής Υγείας ή και του Κοινωνικού Λειτουργού.
Αποτέλεσμα αυτής της σύγχυσης είναι να μην ξέρουν που να απευθυνθούν όταν υπάρχει ανάγκη να στραφούν σε ένα ειδικό ψυχικής υγείας για ένα ψυχικό πρόβλημα.
Ποια είναι λοιπόν η λεπτή γραμμή μεταξύ των ειδικοτήτων που διαχωρίζει τις αρμοδιότητες και τις ευθύνες τους;
Ο Ψυχολόγος
Ο Ψυχολόγος είναι ο ειδικός ψυχικής υγείας ο οποίος μελετά τη συμπεριφορά, τα συναισθήματα και τη σκέψη του ανθρώπου, προσπαθώντας να βρει τα αίτια και τις συσχετίσεις αυτών.
Οι φοιτητές ψυχολογίας ολοκληρώνουν τις σπουδές τους σε ένα Τμήμα Ψυχολογίας Ελληνικού ΑΕΙ ή σε ένα Αναγνωρισμένο Πανεπιστήμιο του εξωτερικού, προκειμένου να λάβουν άδεια άσκησης επαγγέλματος και να χρησιμοποιούν τον τίτλο «Ψυχολόγος», καθώς και σε ένα ιδιωτικό Πανεπιστήμιο που συνεργάζεται με ένα Αναγνωρισμένο Πανεπιστήμιο του εξωτερικού.
Οι απόφοιτοι ψυχολογίας συνήθως συνεχίζουν σε μεταπτυχιακές σπουδές και ορισμένοι προχωρούν και σε διδακτορική διατριβή σε κάποιο κλάδο της Ψυχολογίας (π.χ κοινωνική, γνωστική, αναπτυξιακή κτλ).
Απάντηση
Κάποτε ίσως να ήταν δόκιμο να μπερδεύαμε αυτές τις δύο λέξεις μεταξύ τους, καθώς η ψυχανάλυση είναι η πρώτη μορφή ψυχοθεραπείας που ασκήθηκε συστηματικά, επεκτάθηκε και ερευνήθηκε περισσότερο από άλλες.
Πλέον, όμως, υπάρχει μία πληθώρα σχολών ψυχοθεραπείας, συνεπώς δεν μπορούμε να πούμε ότι όλες αυτές είναι ψυχανάλυση.
Βέβαια, αυτό δεν περιορίζει την σημασία της ψυχανάλυσης ως μεθόδου —άλλωστε, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι περισσότεροι από τους ερευνητές που θεμελίωσαν και άλλες μετέπειτα μεθόδους ψυχοθεραπείας, είχαν ξεκινήσει ως ψυχαναλυτές.
Στην ψυχανάλυση, οι συναντήσεις μεταξύ ψυχαναλυτή και ασθενούς είναι συχνές, συνήθως τρεις φορές την εβδομάδα. Ο ασθενής ξαπλώνει στο γνωστό ντιβάνι, ή στον καναπέ, και ο ψυχαναλυτής κάθεται πίσω του.
Η ψυχανάλυση απαιτεί συχνότητα, όπως και μεγάλη διάρκεια της θεραπείας. Αυτό συμβαίνει επειδή η ψυχανάλυση στηρίζεται στην ανάπτυξη ελεύθερων συνειρμών από πλευράς του ασθενούς, μέσα από τους οποίους ο ψυχαναλυτής λαμβάνει τις πληροφορίες που χρειάζεται για να βγάλει συμπεράσματα, παρακολουθώντας δηλαδή τον ειρμό του ασθενούς, το πώς συνδέει τα διάφορα ζητήματα που αντιμετωπίζει μεταξύ τους, αλλά και τι είδους άμυνες φαίνεται να έχει.
Απάντηση
Συχνά οι πελάτες που έρχονται στο γραφείο μας αναρωτιούνται «πότε θα μου περάσει το άγχος;» ή «θέλω να κάνω κάτι για να νιώσω δυνατός» ή «δε θέλω άλλο να πονάω , να έχω αρνητικά συναισθήματα» ή «θέλω να τα πω σε έναν ειδικό να με καταλάβει».
Η αλήθεια είναι πως στις ψυχικές ενοχλήσεις ή διαταραχές είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς ότι θεραπεύτηκε.
Πολλές φορές οι άνθρωποι νιώθουν ανακούφιση από μια συζήτηση, από κάτι που θα διαβάσουν, θα ακούσουν ή από την επίσκεψή τους σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας.
Η ανακούφιση όμως δεν είναι σε καμία περίπτωση θεραπεία! Επιπλέον , έχουμε στο μυαλό μας τη θεραπεία σαν κάτι απτό, όπως είναι στις σωματικές ενοχλήσεις π.χ ανακουφιζόμαστε από τον πόνο, φεύγει ο πυρετός, σταματάει ο πονοκέφαλος.
Αυτά όμως είναι εξάλειψη των συμπτωμάτων όχι των αιτιών που τα δημιουργούν. Έτσι συμβαίνει και με τις ψυχικές διαταραχές. Υπάρχουν ανακουφιστικές πρακτικές και πρακτικές που αγγίζουν τις βαθύτερες αιτίες των ψυχικών προβλημάτων.
Συχνά οι άνθρωποι θεωρούμε πως η ανακούφιση από κάποια δυσάρεστα συμπτώματα είναι το ίδιο πράγμα με τη θεραπεία, γιατί και τα δύο σ’ ένα επιφανειακό επίπεδο έχουν παρόμοιο αποτέλεσμα.
Γενικά (όχι μόνο στο ψυχικό επίπεδο), αληθινή θεραπεία είναι εκείνη που οδηγεί στην εκρίζωση του βαθύτερου αιτίου ενός συμπτώματος και ανακούφιση είναι εκείνη που οδηγεί μόνο στην ελάττωση της έντασης του συμπτώματος, χωρίς όμως να επηρεάζει το αίτιό του.